Menu
De jaarvergadering van de Bekenstichting werd donderdag 21 maart 2024 gehouden in de Wenumse watermolen. De opkomst was met ca. 70 mensen zeer goed te noemen, twee keer zo groot als het vorig jaar. De stichting bestaat dit jaar 45 jaar en is “alive and kicking”.
Voorzitter Ella de Hullu hield de rapportage over het afgelopen jaar kort en bondig. Het gaat financieel goed met de Stichting en ook het aantal donateurs blijft op pijl. Er zijn tal van zaken georganiseerd en de Stichting is betrokken bij vele processen die betrekking hebben op beken en water op en rond de Veluwe. Die informatie kun je hier vinden.
Vervolgens werden er twee presentaties gehouden over de toekomst van de beken: een presentatie over de kansen en bedreigingen bij een veranderend klimaat en een presentatie over het beekonderhoud. Het thema van het lustrumjaar is immers: Zonder onderhoud geen sprengenbeken.
Piet Verdonschot, hoogleraar aquatische ecologie aan de Wageningen Universiteit en de Universiteit van Amsterdam , trapte af met een zeer boeiende presentatie over klimaatverandering en de invloed daarvan op het leven in beken. Het toonde met onderzoek aan dat de temperatuur van het water essentieel is voor de overleving van een aantal specifieke faunasoorten, daardoor is de aanvoer van koel grondwater in de sprengen essentieel. In de middenlopen van de beken is het belangrijk dat veel verschillende habitats aanwezig zijn, met luwe en snelstromende plekken met een zandige of een organische bodem etc. Het aanbrengen van boomstammen kan daarvoor een goede mogelijkheid zijn. En de oevers vooral niet integraal schoonmaken, zeker ook stukken met begroeiing laten staan. . Dat wordt almaar belangrijker met de klimaatverandering waarin hoosbuien en verdroging extra dynamiek veroorzaken in de beek waardoor veel van de daar levende organismen wegspoelen of doodgaan en het herstel lang duurt.
Verdonschot pleitte voor het inrichten van beekdalen met een natuurlijke grotendeels beschaduwde beek in het midden van het dal met brede moeraszone aan weerszijden. Om dit te realiseren moeten de grondwaterstanden worden verhoogd en veel van de aanwezige sloten en greppels moeten worden gedempt. Om de grondwaterstanden te verhogen is het ook belangrijk dat het water in de Veluwe langer wordt vastgehouden en langzaam wordt afgegeven aan Apeldoorns kanaal, IJssel en Veluwe meren. De ontwikkeling van moerassen en venen zoals die ook vroeger aan de voet van de Veluwe aanwezig waren zouden moeten worden hersteld. De Veluwe met een bolle buik vol water en met natte voeten i.p.v. van slank met droge voeten zoals nu. Stof tot nadenken voor de Bekenstichting en waterbeheerders. De volledige presentatie van Piet Verdonschot is hieronder te bekijken.
De aanpak tussen beheren en de ecologie lijkt tegenstrijdig, Maar er zijn een aantal gemeenschappelijke doelstellingen. De bijzondere en fauna van de beken beschermen en streven naar meer water in de beken. Met de voortschrijdende klimaatverandering zullen de discussies moeten worden gevoerd. Op welke wijze kunnen we de cultuurhistorische beken een goede plaats geven in de klimatologische en maatschappelijke veranderingen.
Voorlopig hebben de sprengen beken nog een heel belangrijke functie, het beschermen van bijzonder soorten vooral in de sprengen. Zonder onderhoud, in de bovenloop bij de sprengkoppen stopt de toevoer van kwelwater en vallen de beken droog en verdwijnen de specifieke soorten die van dit koele water afhankelijk zijn. Maar te schoon is ook niet goed voor het waterleven dus zeker in de midden- en benedenloop niet te rigoureus schoonmaken. Veel sprengen en beken zijn in de vorige eeuwen aangelegd om watermolens aan te drijven en dat is cultuurhistorisch erfgoed dat in stand moet worden gehouden. Kortom een boeiende avond met stof tot nadenken. Wordt vervolgd later in dit jubileumjaar!
Secretariaat:
Mevr. Z. Hottinga-Doornbosch
Kerkweg 10
8193 KK Vorchten
T. 0578-631459
E. info@bekenstichting.nl
Bank: NL 63 TRIO 0788 8537 32 (t.n.v. Behoud Sprengen en Beken)
