De Bekenstichting geeft boek uit ter gelegenheid van haar 45-jarig bestaan

De sprengenbeken van de Veluwe

De Veluwse sprengenbeken zijn uniek in Europa. Ooit zijn ze gegraven uit economisch belang, om talloze watermolens aan te drijven. De waarde van dit stromende water is inmiddels verschoven naar cultuurhistorie en natuur.

Wat maakt deze sprengenbeken zo bijzonder? Het boek ‘Het Stromende Water van de Veluwe’ gaat hier diepgaand op in. Het zijn de geologie, de ontstaansgeschiedenis van de Veluwe en het effect hiervan op de grondwaterstromen die de sprengenbeken mogelijk hebben gemaakt. Het zijn de mensen die het potentieel hebben gezien om hieruit water en waterkracht te winnen voor vroeg-industriële activiteiten, de watermolens. Maar ook op ander gebruik van water uit de sprengenbeken wordt ingegaan. Ruime aandacht is besteed aan de ecologie, de bijzondere natuur van de beken en kwelgebieden aan de zomen van het Veluwe-massief.

Bron van informatie

Het boek bevat 23 artikelen, met foto’s, kaarten en tabellen, rond de thema’s sprengenbeek en sprengenbekenlandschap. De artikelen zijn geschreven door auteurs die hun sporen hebben verdiend in hun vakgebied, met betrekking tot de Veluwe.

Het ‘stromend’ in de titel van het boek slaat op het water in de Veluwse beken, maar evengoed op het grondwater dat zich onder de Veluwe bevindt en de beken voedt. De dynamiek is wel verschillend. Grondwater beweegt zich traag door de ondergrond, terwijl oppervlaktewater zich snel een weg kan banen door een beekbedding.

Invloed van de mens

Het watersysteem op de Veluwe is sterk beïnvloed door de mens: door bebossing, door waterwinning, door de aanleg van de Flevopolders en door veranderingen in de landbouw. De afgelopen decennia is als gevolg van deze processen het grondwaterpeil gedaald, waardoor er niet overal en altijd water beschikbaar is voor de sprengen en beken. Ook klimaatverandering, met lange periodes van droogte afgewisseld door periodes met veel regen, heeft een groot effect op de watervoerendheid van de beken.

Toekomst van de sprengenbeken

‘Het Stromende Water van de Veluwe’ is een inspirerend boek dat ook gebruikt kan worden om de discussie aan te gaan met beleidsmakers en bestuurders over hoe het sprengenbekenlandschap voor de toekomst behouden kan blijven. Begrip en waardering voor de cultuurhistorie en het traditionele beheer en onderhoud van de sprengenbeken zijn daarbij van groot belang. Hopelijk zal het boek bijdragen om de bijzondere Veluwse sprengenbeken ook in de toekomst te laten stromen en het sprengenbekenlandschap door te geven aan toekomstige generaties.

‘Het stromende water van de Veluwe’ wordt uitgegeven door de Bekenstichting en is verkrijgbaar bij boekhandels op en rond de Veluwe. Ook is het Jubileumboek te bestellen bij het Bekenstichting-secretariaat: Zwier Hottinga-Doornbosch, Kerkweg 10, 8193 KK Vorchten, info@bekenstichting.nl.