Direct naast ons huis op landgoed de Zilverberg, eigendom van Geldersch Landschap & Kasteelen, gelegen op de stuwwal tussen Doorwerth en Oosterbeek ligt aan de noordzijde van de Italiaanseweg één van de kleinste sprengenbeken van de Zuidwest-Veluwe.
De Zilverberg (+ 63 NAP) is het hoogste gedeelte van de stuwwal in deze omgeving.
Op deze “Zilverenberg” werden in 1731 in opdracht van de Gelderse Rekenkamer ter verfraaiing een drietal rondelen van beukenbomen ingeplant. Een rondeel werd bij voorkeur op een hoog gelegen punt in het landschap aangebracht om het uitzicht te verfraaien. Rondelen worden anno 2015 wel eens “bosrotondes” genoemd.
1756. Een laan met aan weerszijden een dubbele rij bomen in driehoeksverband lopende over de Zilverberg
en door drie rondeeltjes, waarvan een om de Zilverberg, met in het hart een boom (H.W.M. van der Wyck, Atlas Gelderse buitenplaatsen. De Veluwe, Alphen a/d Rijn 1988).
Ook werden in 1734 lanen aangelegd met het rondeel van de Zilverberg als centrum. Deze cirkels van opgaande bomen zijn omstreeks 1930, dus na ongeveer tweehonderd jaar, geveld door de toenmalige eigenaar van de Zilverberg. De beuken zouden te aftands geworden zijn.
Maar de landschapsarchitectuur in de 18e eeuw ging nog verder!
De medewerkers van de Gelderse Rekenkamer hadden een plan bedacht om “beneden” aan de berg een vijver aan te leggen op de plaats van een bestaande source (bron).
Om het water in de nieuw uitgegraven vijver op peil te houden werd op een afstand van 60 meter een sprengetje uitgegraven, en via een 60 meter lang beekje werd de vijver voorzien van extra kwelwater.
Op 7 juli 1741 werd de vijver “geheel droog gevonden”, maar op 13 juli 1742 trof men er toch weer enig “soet” water in aan.
Ook nu valt de vijver nog steeds in de zomermaanden regelmatig droog, omdat de in de bodem aanwezige leemlaag bij het uitgraven van de vijver waarschijnlijk is doorgestoken. Daarnaast valt de spreng zelf ook nagenoeg het gehele jaar droog. Maar in de winterperiode is de aanvoer van hemelwater in combinatie met beetje bronwater voldoende om de vijver een aantal maanden op peil te houden.
Deze spreng en de Source liggen op een zogenaamd kleischot op de flank van de Zilverberg. Door de aanwezigheid van dit kleischot is lokaal een schijngrondwaterspiegel ontstaan.
 |
 |
In maart en begin april staat er doorgaans voldoende water in de Source en is deze vijver een prima voortplantingsplaats van de bruine kikker!
Lodewijk Rondeboom, contactpersoon Zuid-West Veluwe
Source-/Bronvermelding:
- Herstelmaatregelen Zilverberg en Eekland, door A.J. Somsen, maart 2014.
- Van een groene zoom aan een vaal kleed, door E.J.Demoed.
- De geschiedenis van bos en landschap van de Zuidwest-Veluwe, Voor profijt en genoegen, door Klaas Bouwer.
- Verhalen over de vijf dorpen in het groen. (Doorwerth Heelsum Oosterbeek Renkum Wolfheze), door H.C.J. Erkens.
