2 november 2020
Wat is het doel van de Stichting tot Behoud van de Veluwse Sprengen en Beken
De Stichting tot behoud van de Veluwse sprengen en beken heeft tot doel:
Het in stand houden, herstellen en verbeteren van de Veluwse sprengen en beken, ook in de omgeving (ensembles) waarin deze liggen.
De accenten van de Bekenstichting liggen op:
- de cultuurhistorische waarden van sprengen en beken, de watermolens, waterpartijen en alle andere met de beken verbonden objecten;
- de rijkdom van planten- en dierenwereld in en langs de beken;
- de landschappelijke en recreatieve waarden van beken en beekdalen op de Veluwe.
De Veluwse sprengenbeken zijn in haar voorkomen en ontstaansgeschiedenis uniek in de wereld.
De afgelopen (droge) jaren blijkt dat de hoeveelheid water die in de zomer door de beken stroomt problematisch is geweest; veel van de beken staan of stonden droog, wat voor de ecologische betekenis, de cultuurhistorische en de recreatieve waarde negatieve effecten heeft.
Beken zonder water zijn geen beken!
Reactie op de BOP
We willen als Bekenstichting het waterschap complimenteren met hun programma, het BOP. Waterschap Vallei en Veluwe heeft eerder een brede visie – BOVI – neergezet. Ook in het voorliggend programma is veel aandacht voor de maatschappelijke en beleidsmatige opgaven. Het is een inspirerend document.
Veel van de aandachtspunten zijn ontwikkeld op basis van de eigenschappen en kenmerken van de watersystemen. Veel oplossingsrichtingen zijn daarnaast gebaseerd op het meebewegen naar een robuust watersysteem, met oog voor en op maatschappelijke ontwikkelingen en nieuwe inzichten. Hier staan we volledig achter.
Als Bekenstichting zijn we bijzonder ingenomen met de plaats die de sprengenbeken in dit programma in nemen. Met respect voor hun cultuurhistorische waarde zijn ze onderdeel van mogelijke oplossingen om te komen tot een robuust watersysteem dat ook de klimaatsveranderingen kan opvangen: zowel in perioden van teveel als te weinig water .
De gepresenteerde concepten zijn vaak nog in ontwikkeling en de effectiviteit staat niet op voorhand vast. Het verder experimenteren in proeftuinen en het uitvoeren van pilots moet de effectiviteit bewijzen. Als Bekenstichting willen we hierbij graag meedenken en doen; zoals bij voorbeeld het ontwikkelen van doorstroomvenen om water vast te houden in de bovenlopen van de beken en water langer vasthouden in de overige trajecten. Voor ons is het wel belangrijk dat de sprengenbeken als zodanig kunnen blijven functioneren, d.w.z. dat de beken watervoerend blijven, de cultuurhistorie wordt gerespecteerd en de biodiversiteit daarbinnen een optimale plek houdt of krijgt. We willen heel erg graag meedenken in deze oplossingsconcepten.
In het BOP staat begrijpelijkerwijze het principe van water vasthouden en bergen centraal. Ook het belang van het verhogen van de strategische watervoorraden wordt benadrukt. Hier staan we als Bekenstichting in beginsel achter. Daarom is het bovenstrooms opnieuw infiltreren met gebiedseigen water een ontwikkelingsrichting die veelbelovend is. Er wordt nu ervaring op beperkte schaal opgedaan. Evaluatie daarvan ook voor andere belangen dan drinkwatervoorziening is aanstaande. Op een grotere schaal toepassen vraagt nog een zoektocht naar geschikte bronnen, onder meer vanwege de waterkwaliteit en ecologie.
Ook het verkrijgen van meer inzicht in het afvoergedrag van de beken ondersteunen wij – zelfs letterlijk – , ook al is de afvoer van de beken maar een beperkte component in de waterbalans van de Veluwe.
Wat we missen :
- Veel van de maatregelen zijn erop gericht om water te conserveren, vooral t.b.v. de zomer periode wanneer juist neerslag tekort optreedt en wat in de toekomst alleen maar sterker zal worden. Dit vraagt om het beperken van het watergebruik, zeker in die periode. We ondersteunen de intentie om daar meer zicht op te krijgen. We willen aandringen op een intensief monitoringsprogramma dat het waterverbruik van verschillende gebruikers en sectoren in beeld brengt.
Naar aanleiding daarvan kunnen dan gericht waterbesparingsmaatregelen worden ontwikkeld.
- Het verder ontwikkelen en toetsen m.b.v. monitorgegevens van concrete modellen en pilots om de effectiviteit van de verschillende geformuleerde concepten testen.
- Een kennis en leerprogramma om van pilots te leren en verdere kennis te ontwikkelen.
Reactie op de begroting i.r.t. BOP
In deze vergadering wordt ook de begroting 2021 gepresenteerd. Er wordt een principiële keuze voorgelegd voor drie begrotingsalternatieven;
A, waarin ambitie om oplossingen van de maatschappelijke problemen die ook de verantwoordelijkheid van het waterschap aangaan, samen met partners verder tot ontwikkeling te brengen en uit te voeren,
B een temporisering daarvan en
C geen nieuwe ontwikkelingen meenemen.
Het voorgestelde en uitgewerkte alternatief A, ondersteunen we als Bekenstichting van harte.
We willen er voorts op aandringen ook de ambitie van alternatief A in de begroting verder uit te werken en invulling te geven. De relatie met de ambities van het BOP en de begroting lijken nog niet in evenwicht. We vragen ons bezorgd af waarom de netto programma investeringen die worden voorgesteld in de watersystemen vanaf 2023 zo sterk worden afgebouwd. Een verdere en blijvende intensivering ook in de begroting achten wij noodzakelijk om de geformuleerde ambities vorm te geven.
Zutphen, 2 november 2020
Namens het bestuur van de Bekenstichting,
Ella de Hullu (voorzitter), Yolt IIzerman (bestuurslid)
