22 april 2017, tijdens de voorjaarsexcursie in Tongeren (Epe), is het eerste exemplaar van het Bekenpad Epe uitgereikt aan de directeur van landgoed Tongeren, Charlotte Rauwenhoff. Ook de deelnemers aan de excursie op het landgoed Tongeren en in het beekdal van de Smallertse Beek hebben een exemplaar ontvangen. Het boekje bevat een viertal wandelingen en fietstochten langs de Eper beken. De tekst is geschreven door Henri Slijkhuis en de vormgeving is verzorgd door Eric Harleman.
De Eper beken bestaan uit een uitgebreid en ingewikkeld stelsel, dat de Tongerense-, Paal-, Vlas- of Vles-, Verloren- en Dorpsbeek omvat. Voor een deel gaat het om laaglandbeken, maar er zijn ook sprengen. Laaglandbeken zijn van oorsprong natuurlijk. Ze worden gevoed door neerslag en vooral ondiep grondwater. Sprengen zijn gegraven tot in het grondwater en dienen om een grotere hoeveelheid water in de beek te krijgen.
De betekenis van de Eper beken is groot. Uiteraard niet meer voor het leveren van waterkracht voor molens. De economische betekenis is verschoven naar recreatie en toerisme. De beken lopen als aders door het landschap en zorgen er mede voor, dat de campings en bungalowparken het gehele jaar flink bezet zijn. Van de wandel- en fietsroutes in de omgeving van de beken wordt veel gebruik gemaakt, zowel door toeristen als de lokale bevolking. Zoals alle cultuurelementen in het landschap, moeten sprengen, sprengenbeken en opgeleide beken worden onderhouden. Gebeurt dat niet, dan raken ze in verval en verdwijnen uiteindelijk. De sprengen moeten op diepte worden gehouden om de wateraanvoer te garanderen, dat betekent dat er regelmatig zand en modder moet worden verwijderd. Ook wijerds zullen af en toe uitgebaggerd moeten worden om te voorkomen dat ze gevuld raken met slib en bladeren. Bij de opgeleide beken als de Tongerense-, Vlas- en Klaarbeek vragen de wallen regelmatig onderhoud en moeten beschoeiingen en de leemlaag worden hersteld om te voorkomen dat de beek gaat lekken.
Langs de beken bevinden zich een aantal cultuurhistorische pareltjes. Eén van de mooiste is de Kopermolen in Zuuk. Deze molen staat er bij alsof er gisteren gemalen is. Veranderingen blijven plaatsvinden. Een paar jaar geleden is de Witte Beek dichtgegooid ten behoeve van natuurontwikkeling. Deze beek was een gegraven spreng, die de eveneens gegraven Tongerense Beek van water voorzag. Goed voor de natuur maar de keerzijde van het dempen is minder water in het Klaarbeekstelsel en dus ook minder water bij de nog in tact zijnde molen, de Kopermolen in Zuuk. Van de Witte Beek is de sprengkop als een cultuurhistorisch monumentje blijven bestaan.
“Verder langs stromend water, deel 1, Bekenpad Epe” is verkrijgbaar bij de boekhandel in Epe en Vaassen en bij het VVV in Epe of bestellen bij het secretariaat van de Bekenstichting.
De gids van 87 pagina’s bevat naast de route-beschrijvingen veel informatie over planten, dieren en cultuurhistorie, die u op uw route kunt zien.
Bestellen kan bij info@bekenstichting.nl of tel. 0578 631459
